İtalya Kahve Kültürü Rehberi

1500’lerde tanıtılan kahve, günümüzde; kişi başına düşen 12lt gibi bir oranla; en çok Finlandiya’da tüketilmektedir. İskandinav ülkelerinin kahveye olan aşkı bir kenarda dursun; Avrupa’da kahve kültürünün en önemli temsilcilerinden biri sayılabilecek İtalya’da ise; kahve kültürü, kendini tarihten bu yana geliştirmiş ve ayrı bir yer edinmiştir.

Bu yazımızda, İtalya’da herhangi bir kahve barına gittiğimizde; ortama ve kahveye nasıl uyum sağlayabileceğimizle ilgili, 5 maddelik bir rehber sunduk. İtalya’da özellikle kahveler ayak üstü içilen bir kültüre de sahiptir. Bu yüzden çoğu kahve dükkanında, bar kısmı vardır. Oturmadan da; barda durarak kahvemizi yudumlar ve gezimize devam edebiliriz.

İtalya’da zaman geçirirken; gününüz genel olarak kahve ritüelleriyle tanımlanır. Burada tipik bir kahve tüketim menüsü; kahvaltılı bir Cappuccino, ardından öğleden sonra bizi desteklemesi için bir ya da iki bardak Macchiato ve son olarak da akşam yemeğinden sonra bir bardak Espresso’dur. Bir çok kahve kültüründe olduğu gibi, İtalyan kahve kültürünün de kendine has bazı gizli kuralları vardır. Örneğin; Latte sipariş ettiyseniz, bir bardak da süt alacaksınızdır. Eğer bunu saat 11.00’dan sonra sipariş ederseniz ya da bir Cappuccino’yu; turist olduğunuz hemen ortaya çıkacaktır.:)

“Eataly USA”nın CEO’su Nicola Farinetti, İtalyan kahve kültürü hakkında kısa ve net bilgiler vermiş. Onun anlattığı bazı bilgilerle birlikte, kendi bilgilerimizi harmanlayarak; size İtalyan kahve kültürü ile ilgili kısa bir özet sunduk. Gelin hep birlikte bu bilgileri madde madde okuyarak; öğrenelim.

Sabahlar; lezzetli bir hamur işi, “un panino” (bir sandviç) ya da “due panino”un (iki sandviç) yanında sütlü kahveyle klasikleşmiştir:

Cappuccino: Eşit parçalı espresso (1:1 oranında), buğulanmış süt ve köpüklü sütten oluşur. 

Caffe Latte: Daha fazla buğulanmış süt ve daha az köpükten oluşan espressodur. Bir de Italya’da Latte dediğiniz zaman size sadece sıcak bir süt köpüğü getirirler. O nedenle kahvenin adını, "Caffe Latte” olarak belirtmeniz gerekiyor.

Uyum sağlamak isterseniz; İtalyan’lar saat 11:00’dan sonra kesinlikle diğer kahvelere oranla daha yoğun sütlü olan kahve çeşitlerinden içmezler. Özellikle yemekten sonra asla tüketmezler. Sadece sabahları sütlü kahvenin tadını çıkarmayı tercih ederler. 

Aslında onlar için her zaman içilebilecek en uygun kahve; basit, küçük ama güçlü bir siyah kahve olan Espresso’dur. İtalyan’lar genelde Espresso’yu, kendilerine hızlıca gelebilmek için; öğleden sonra veya bir yemekten sonra yudumlarlar. 

Özellikle, Caffe Doppio’yu genellikle iki shot Espresso ile sipariş edersiniz, ancak bu oranlar İtalya’da genel bir özellik değildir. Bu nedenle; daha fazla kafeine ihtiyacınız olursa, en sevdiğiniz baristayı günde bir kaç kez ziyaret etmeniz gerekebilir.

Koyu kahve ve küçük bardakta kahve içmeye alışkın oldukları için; İtalya’da yıllardır büyük kahve zincirleri açılmıyordu. Starbuks, İtalyan kahve kültüründeki ortamdan esinlenerek açılmış olmasına rağmen; İtalya kahve kültürünün ve tüketim alışkanlıklarının kendine has farklılıkları nedeniyle, epeyce bir süre buradaki kahve piyasasına girmekten çekindi.

Özellikle de, Avrupa’da insanların kahveye 1-2 euro gibi ücretler ödeyerek kahve içmesi ve genel olarak sütlü kahveleri sadece sabah tercih etmeleri gibi geleneksel bir kahve tüketim anlayışı; büyük kahve zincirlerini yine buradaki kahve piyasasına girmekten alıkoyan diğer nedenlerdendir. 

Tabi bunlara ek olarak; genellikle Avrupa’nın, sosyal devlet yapısını korumaya yönelik bir anlayışla davranması da, uzun yıllar boyunca, buradaki kahve kültürünü daha yerel anlamda korumaya çalışmasına neden olmuş olabilir. Ancak günümüzde, Starbuks; 2018 senesinde Milano’da bir şubesini açmış bulunmakta.

Yüzyıllar boyunca, İtalyan’lar güçlü Espresso’larla çeşitli alternatifler yarattılar ve Lavazza gibi bir markayla ünlerini devam ettirdiler. Bu kahve çeşitlerine bir göz atarsak; karşımıza aşağıda sıraladıklarımız çıkıyor:

Caffe Macchiato: Kahvenin yumuşak içimi ile köpüklü sütün, bu Espresso’nun bir imzası gibi olduğunu söylemek mümkün. Sütlü olmasına karşın; sabah kahvaltısının yanında içilen sütlü ve hafif kahveler gibi de değildir. Sıklıkla içilen normal bir koyu kahve kıvamını andıran ama hafif sütlü kıvamıyla da sizi keyiflendirebilecek bir karışımdır. Süt köpüğünü sıcak olarak isterseniz; “caldo” diye belirtmeniz gerektiğini de unutmayın.

Coffe Corretto: “Corrected coffee” kelimelerinden çevrilmiş olan bu içecek, Espresso’nun, grappa ve sambuca gibi alkol karışımlarıyla birlikte yapılıyor. Alkolle kahvenin karışımını denemek isteyenler için; tavsiyedir.

Caffe Americano: Amerika’da yavaş demleme metoduyla yapılan kahve deneyiminden sonra, İtalyan’lar turistlere ev tadında bir deneyim sunmak istedi. Böylece, Espresso’yu bol sıcak suyla sulandırarak, kahveyi seyreltme yoluyla Americano sundular. İtalya’da filtre kahve yok ama onun karşılığı olarak Americano’yu düşünebilirsiniz.

Caffe Lungo: Americano’dan daha güçlü olan bir kahve çeşididir. Sıcak suyun Espresso ile daha uzun ekstraksiyon edilmesinden sonra, yoğunluğu daha az ama miktar açısından kahve kıvamı daha fazla bir içecek haline gelir.

İtalya’da kahve kültürü daha çok keyifli bir sosyalleşme aracı olduğu ve küçük ölçülerle alındığı için; burada ‘take-away’ (kahveyi karton bardaklarda alıp gitmek) gibi bir kültür bulunmamakta idi. Hala yerel kahveciler de bunu bulamazsınız belki ama; yeni açılan Starbuks şubesinde, kahve bardakların keyfini çıkarmaya devam edebilirsiniz.

İtalya’nın 20 bölgesinden her biri kendine özgü kahve kültürüne sahiptir. Espresso her yerde bulunabilen bir içecek olabilir ancak “Caffe” (İtalya’da espresso için bu kelimeyi kullanabilirsiniz) yapımında bölgeden bölgeye göre değişkenlikler olabiliyor. Örneğin; Le Marche’nin kuzeyinde size “Coffee Anisette” gibi anasonlu bir Espresso sunarlarken; Sicilya’nın güneyinde ise; karanfil, tarçın ve kakao ile tatlandırılmış, Arap’lara özgü bir kahve içeriğine sahip olan, “Caffe d’un Parrinu”yu deneyimleyebilirsiniz. 

Siparişlerinizi vermeden önce, bu bahsettiğimiz bölgesel farklılıklara bir göz atıp ve belki de biraz daha fazla ayrıntılı bir araştırma yapıp, bölgelerin yerel kahve çeşitlerini öğrenmenizde fayda olabilir. Ya da bunu yapamazsanız, gittiğiniz bölgelerde her kahvenin içeriğine dikkatlice göz atmanız ya da burada oturan arkadaşlarınıza sormak da, kahve çeşitleri arasında bir tercih yaparken işinizi kolaylaştırmak adına iyi bir yol olabilir.

İtalya’nın kahve kültürüne özgü “al banco” terimi, kahve dükkanlarındaki bar kısmında, sadece kahvenizi alıp içerseniz buna verdiğiniz ücreti ifade eden bir davranış biçimidir. Çünkü İtalya’da, özellikle de turizm merkezlerinin yakınında bulunan, büyük şehirlerdeki barlarda, masada oturduğunuzda servis için de ayrıca ücret ödemeniz gerekir. Hatta oturacağınız bu masa dışarıda ise; fiyat biraz daha yükselebiliyor. Bu yüzden genellikle İtalyan’lar gün içinde çok kahve tükettiği için, arkadaşlarıyla “al banco” yaparlar. Kahve içmeye gittiğinizde nerede oturmak istediğinizi “bar” ya da “tavola” diyerek belirtebilirsiniz.

Bir ek bilgi olarak da; İtalya’da başka bir yaygın davranış kültürü olarak; kahvenizi önce sipariş eder, içtikten sonra kasada ödeme yaparsınız. Al Banco yerine, uzun bir zamanınız varsa, masada oturarak (alla tavola) sipariş verip, başka bir sipariş vermek için acele de etmeden, keyfini çıkarabilirsiniz. Çünkü, İtalya servisi pek aceleci değildir.

İtalya, kahve tadımı ve keşfi açısından en keyif veren ülkelerden biridir. Tadımlayabildiğiniz kadar kahve tadımlamanızı ve İtalyan kahve kültürünü keşfederken keyifli zaman geçirmenizi diliyoruz.